Chin Mi Thawng

India ralkap hna nih Mizoram chak lei Arakan le Chin State Paletwa ramri naihnak ah zei dah an tuah?

India ralkap hna nih Mizoram chak lei Lawngtlai District chak le thlang lei ah, tu kum February thla in hriamnam le motor mak deuhdeuh mi hna he, an kal chuak hna khi asi, Social media-ah raltha ngai ngai in catial mi zong an tam pah ko cang, cheu khat hna nih India acoyah nih CAB-2016 kan doh/duh lo ruang ah, an lawm lonak langhter in atu bantuk in anrak cawlcang mi asi tiah ruah mi zong an um, fainter nak belte cu zeihmanh hmuh ding a um fawn lo, kan umnak hmun in catialnak ah duh ning in tial mi zong an tam len ko, India army thawngthanhtu chim ning ah cun, Myanmar le India ralkap hruaitu lian hna nih, 2018 thawk in ram 2 ramri pawng ah hin Joint military operation ngei ding ah hin, vawi tampi anrak ceih cang khi asi, mah an bia ceih tlamtlingter ding ah cun, ataktak in an cawlcang timi hi asi.

Myanmar le India ramri hrawng ah hin Myanmar Tapung hna (insurgent group) nih umnak hmun ngei in, camp 10 hrawng cu February 17 – March 2, 2019 chung ah khan luh hnawh in chiatter dih asi, mah joint Operation hi Operation Sunrise tiah min bunh in, India ralkap thawngthanhtu nih cun India Today News ah arak chim mi asi, Myanmar le India Army hna nih hin zei ruang adah, ramri-ah Tapung pawl “insurgent group” hna hi thuat le doh asinak timi hi bia hal nak lian bi kasi, achan le leh khawh ding ah thil umtu ning cu:-

  1. Myanmar Army nih an ram chung ah Mah Tapung insurgent group hna hi, India ramri (Mizoram) pawngte ah umnak hmun ngei in a um mi hna cu, Mizoram chung ah hmunhma an ngeih lo nak ding ah thuat le doh dawi an si.
  2. Arakan Army (AA) pawl nih hin Kachin Independence Army (KIA) sin in Myanmar le China ramri naih lei ah training an ngeih pi tawn cu, Mizoram pawng ah ithial siin Myanmar army hna nih an theih ruang ah asi, KIA pawl hi China nih abawm siin an theih fawn ruang ah, hriamnam le hmanrua than gai ngai mi an ngeih tiah theih asi ruang ah asi.
  3. Mizoram pawngte ah umnak hmun ngei in Arakan Army hna nih hin, Central project pawimawh tuk mi Kaladan Multi Modal Transit Transport Project rian kal cuah mah lio hi, hnahnawhnak pek le riantuantu hna caah hnangamnak a um lo ruang ah asi fawn.

India army thawngthanhtu nih achim ning ah cun, India army nih hin Myanmar ram chung an lut lo, Tapung pawl umnak le an cawlcangnak hna fawite in theih khawhnak ding ah, hmanrua tha le sang tampi an chiah hna, helicopter, drone le surveillance equipment hna zong an ichiah dih hna khi asi fawn, Kum 2015 hrawng in Arakan Army (AA) 1,000 rual hrawng nih hin, Kaladan Project nainak hrwang ah hin umnak (Camp) anrak ngei cang khi asi, mah project hi India acoyah nih Myanmar he sumdawn tinak pawimawh tuk mi asi lai pin ah, Sitwe seaport naite ah China acoyah zong nih, Mega development project rian atuan ve peng fawn hna, mahruang ah sumdawnnak lei idohnak kan ti ko lai, mah ah hin Tapung pawl hmang in, India project cu thathi in riantuan khawh lo ding ah buainak tuahter bantuk in alangter fawn caah, mah cu India ralkap nih aven mi pakhat asi.

Kaladan Multi Modal Transit Transport Project ah hin Rakhine (Arakan) state khuapi Sitwe le Kolkata khuapi motor lam in Manipur kal tlang in 2,726 km hrawng hla/sau cu, Lawng lam ah cun 541 km longte sau asi ruang ah le Chimtipi (Kaladan) tiva lei kal in Myanmar ram chung ah Chin/zo hnahthlak tamnak Chin state chung khuapi Paletwa tiang Lawng lian hmang in kal khawh ding ah tuah ding mi hna, Paletwa in Mizoram arak phan khawhnak ding hna cu, Zorinpui an timi hmun tiang ah four lane lampi tuah ding hna a tel khi asi.

Mah Operation Sunshin ah hin Assam Rifle le Infantry Unit dang dang hna, an um khi asi, Tapung pawl umnak (Camp) le an kal chukchonak theih khawh zawkzawk ding ah, hmanrua tha tampi hna he umnak hmun an khuar hna khi asi, Kachin Independence Army 3,000 rual hna le Arakan Army hna hi Myanmar ram Tapung pawl Northern Alliance China bawmnak in thil poi an tuah khawh pin ah, Arakan Rohingya Salvation Army (ARSA) pawl hi Al Qaeda le Muslim mujahideen pawl hna he, an ipeh tlai tiah theih asi fwan tik ah, Mizoram chak lei hi India nih hin zoh sawh sawh hi athiang lo tluk khi asi, Kaladan Multi Modal Transit Transport Project hi chim cang bang in, Central project a si, $ 484 million man asi fawn, 2019-20 chung ah dih manh tim asi, Sittwe seaport thanchonak cu dih asi ko nain, Sittew in Chin state Paletwa hi chimtipi tiva zawh cho in, 158 km asi, Paletwa in Zorinpui motor lam hi 62 km asi fawn, Sittew lawng dinnak in Mizoram cu 220 km asau asi.

Sources of information: India Today/The Indian Express