Nu lei kong ah Nu hna nih zawtnak phunphun le an thilri ah theih ahertuk mi kong he peh tlai in hlatthlainak pakhat nih alanghter mi cu,

Senile/atrophic vaginitis hi Nu hna nih an thilri fak le lin ngai ngai ruang ah harsatnak le zawtfah hi asi, mah thil a umnak chan bik cu an thliri titsa hna arak derdeuh ruang hna ah hin, an thilri naltertu tihnang anrak ngeih tlawm caah thilri fak le lin ngaingai phun harsaknak hi anrak ton mi asi, Ostrogen anrak ngeih tlawm ruang ah mah harsatnak hi a um mi asi, mah hrsatnak hi Nu thlachiar chuak thisen angei ti lo mi hna nih atlang pi in harsatnak ngeih mi an si tawn khi asi.

A cunglei chim bang in senile vaginitis hi oestrogen tlawm ruang ah um mi asi, cun Nu thi ngei ti lo mi ah aphan tawn mi asi, Nau bom (ovary) hlonh ruang ah operation tuah cang  mi nu hna nih an tuar deuh fawn khi asi, Nu cheu khat hna  nih cun nau ngeih ka tein, hnute cu nau cawmnak asi caah mah lio ah hin cu bantuk zawtfahnak hi angei ve fawn, A chan cu mah can lio ah hin oestrogen hi a tlawm tawn ruang ah asi, Senile vaginitis um khawhnak chan tlangpi cu:-

Thi ngeih ti lo (menopause) Nau bom riantuan thawnnak ngei ti lo, Radiation hmang in zohkhen Chemotherapy Taksa ah zawtfahnak dohtu hna riantuan acak ti lo ruang ah, Nau hnute pek can lio ah hnute tuahtu atam ah, Anti oestrogen umnak si ei/din, t uhlan ah thil dang hna ruang ah oestrogen a tlak niam lio, kuak zuk le Nu tampi hna nih harsatnak an ton tawn mi, mah senile vaginitis hi lam dang dang in a lang-chuak tawn mi asi.

A lang chuak ning langsar deuh pawl cu:- (a) Thilri kua fak, thak le lin (b) Zun lio ah thilri fak le lin (c) Sex hman lio ah fak le um nuam lo hna asi, Senile vaginitis asi le si lo theih khawhnak ding ah hin, kum kuruh exam (pelvic examination) hi an ti tawn, thilri arak derdeuh in adan deuh (pale) asi ah cun senile vaginitis hi arak si tlangpi tawn ko, Thi ngei tilo le thil fel lo asi ah cun hormone test zong an tuah tawn fawn, Laboratory ah test ngeih asi ah cun, Nu thilri chung tihnang ngeih ning le thilri cell um ning hna hi an zoh tawn, Zun kalnak lam an zoh fawn hna, thilri ah um hormone um tam ning hna an zoh piak fawn khi asi.

Oestrogen taksa ah aluangkual mi hna an tlak niam tawn hi, mah senile vaginitis um chan bik hi a si, azia deuh nak ding ah hormone replacement therapy hi a tha deuh bik, umzia zong angei deuh, Topical oestrogen cream maw tablet maw hi an hmang fawn hna, mah medicine/sii hna zong hi mah harsatnak azia deuhnak ding ah santlai bi kasi, Nupa sinak nun hman lio ah thilri fak tawn mi hi, water-soluble vaginal lubricant hmang in azia um deuh,Nunpa nun hman lio ah thilri fak tawn hna le thilri thip linsa ngei tawn hna hi oil (lubricant) hnawih piak hnu zong ah adam lo ah cun, sii dang hmang in zoh khen aher Doctor sin ah kal ding asi.

Nu nih thlachiar thisen chuak kum tam ruang ah ngei ti lo mi hna nih Nupa nun hman tam ah cun azia deuh ko, Nupa nun thlakhat ah vawikhat tibantuk hman ah hin Nu thilri hi afak in alinsa tuk tawn caah taksa nuam lonak phantertu zong asi tiah Hlatthlainak nih atu bantuk in report an tuah mi asi.

Relchap ding

Nu pum azuar tawn mi “Sex Workers” hna nih an thil tuah mi hi “Supreme Court” nih pawm piak asi cang tlaih le khih an tong ti lai lo,

Dt. 25 May 2022 ah khan Supreme Court of India nih cun, vawlei cung ah eikawlnak rian upa bi kasi cang tiah chim tawn mi, Nu pum azuar mi (sex workers) hna riantuan ning hi, eikawlnak, profession ning tein pawmpiak asi cang, Indian Constitution Article 142 nih Supreme Court sin ah nawl ngeihnak pe kasi mi cu hmang in, judge pathum umnak bench, justice L. Nagaswara Rao hruainak tang ah mah biachahnak hi anrak tuah mi asi tiah thanh asi cang.

Supreme Court nih cun sex workers hna eikawlnak cu pawm piak in, workers hna cu, police hna zong nih, eikawlnak mi dang bantuk in upat (dignity) ngai tein ruah piak le zoh ve ding an sicang lai tiah ati, eikawknak dang bantuk in Article 21 of Constitution nih achim bantuk in, humhim le zoh ding an si tiah an ti fawn, Minung puitling cang mi nih mah duh ning bak in, sex work an tuah mi cu, Upadi buarnak asi lo, eikawlnak hmun brothel dawr tuah bantuk belte cu Upadi nih apawm lo mi thil asi, mahruang ah cun zohkhenh ning an kalpi asi zong ah, sex workers hna cu buainak tuah piak (harass) le hremnak pek (penalise) ding an si ti lo tiah chim fiannak ah langhter asi.

Cun, sex workers hna nih anmah hna fa ngei mi an umnak hmun ah an umpi asi zong ah, an eikawlnak ruang ah lak piak ding asi lo, midang fa cawk le fir piak (traffic) asi lo mi, an fa tak ta kasi le si lo belte cu, investigation fianternak cu sianh pia kasi lai, Cun sex workers hna hi an eikawlnak lam ah buainak an ton peng caah, mah bantuk buainak an ton can lio ah cun an riantuan he peh tlai thil hna ah, police sin ah complaint an phanter asi zong ah, police hna nih Sex workers hna cu thleidan nak ngei bak lo in, ngandamnak thil ah siseh, Upadi lei thil ah siseh, minung normal zohkhen bantuk in covo an ngah ve ding asi lai, zei poh ah normal in zohkhennak pek dih ding asi.

A can can ah cun police hna nih checking an ngeih can ah, sex workers hna nih condom tampi ngeih mi an hmuh ah cun, brothel/ dawr ngei/tuah bantuk ruah in case tuah piak ton asi, mah bantuk thil zong ah hin an mah hna ivennak hmanrua asi ve caah cun buainak tuah piak ti lo ding in asi fawn lai tiah Court nih an theihter mi asi, cun police hna nih cun sex workers hna, personak sinak kong ah media hna hmai ah an pholang ding asi lo tiah ati fawn, mah hna hi lockdown lio ah khan rian ngei bak lo in an buai ngai ko kha asi tiah theih asi.

Acoyah pawm lo asi caah asi ko, migrant workers dang hna bantuk in bwamnak pe kasi fawn lo tik ah, an buai ngai ko, Atu ah cun mah ning in khawkhan lairelnak an kalpi khawh asi ah cun, an nun adang ngai ngai ko lai tiah zum asi, mah Supreme Court order chuah a si hnu ah hin, internet lei ah chim le rel atam ngai ngai ko, ṭha ti tu an tam ngai fawn ko, atu bantuk thil asi cang ah cun, sex workers hna eikawlnak hi fih anung le ningzak asi tiah chim asi ah cun Upadi kalh asi khawh cang caah ralrin aher ngai ko cang lai khi asi.