Salai Lungthli Tum Nih A Chim Mi Cu A Mak Ko.
CDM a tuah lomi cozah riantuantu hna nih meitung an va remh i zahan zaan thawk in Hakha mei a ra than cang. Tutan te hi cu CDM a tuah lomi cozah riantuantu hna cung ah khuami kan i lawmh (a thli tein) voikhat nak a si lai dah.
Credit : Salai Lungthli Tum.
Pathian hmin thangthat si koseh. Indiana um Chin unau le hmunton ihsin supporttu pawl, Mizan election th ah Kan zaten thazang kan ngah cio ding ka zum.
Tuitum hril awknak ah Pathian in Chin miphun in umpizia a langter tiah ka ruat. Mikhual kan si nawn lo, citizen kan si zo. Tuanvo latu, school, city and state, federal govt. ah siseh kan ram, kan school, kan govt. , kan community, kanmai tuanvo asi ti fiangten kan theihcia mi a takin kan tel ve thei thlang.
Democracy ram asi vekin zapi ten citizen hmuahhmuah vote kan thla thei zo. Pathian nan duhdawt, miphun nan duhdawt ih kei tla in duhdawt in rinsanmi ka hmuh tikah ka lungwi, thazang ka ngah zet. Duhdawtnak leiba ka lo sam thei lo ding nan Pathian in nan duhdawtnak nan langtermi a letza in lo thlawsuah sinsin hram seh.
Chin mi zapi ten lungrual ten kan cangvai, kan tangtlang tikah hmailam hrang ruahsannak tampi a suahter.
Kum upa, nulepa, thalai, mino, student pawl kan zapi ten kan tel cio. Business owner pawlin sumpai an thawh, rawl tla an thawh, lamzin a phunphun in kan tang tlang.
Kan ram harsatnak ruangah leitlun hmun tin ah kan tek darh aw nan, kan thlennak kipah Pahtian tihzah in Pathian duhmi thupi bik ah kan ret ringring pei ih, zumtu unau, phunpi, community ah tang tlang in kan umnak ram hrangah thiltha suahpitu si thei vivo dingin Pathian hnenah thlaza cam phah in kan tang tlang vivo pei uh.
Pathian in Israel saltang pawl hennah hitin a sim, “Thawngtla in ka lo fehternak khawpi ih ṭhatnak hrangah hnaṭuan uh. Ka hnenah an hrangah thlacam sak uh. Ziangahtile an ṭhangso ih mi neinung an si ahcun nannih khal mi neinung nan si ve ding.” (Jeremiah 29:7).
Thla kan cam sinsin pei uh. Kan Chin miphun Pathian cu leitlun uktu hmuahhmuah tlunah siseh sersiammi ziangkim tlunah thuneitu, uktu asi. “Cungnungbik Pathian in minung ih ram uknak tlunah thu a nei ih cuih ram uknak cu a duhmi hnenah a pek, leitlun mi nauta bik hnen khalah a pek thei a si, a ti.” (Daniel 4:17b).
Miphun dang hrangah thil fate si hman sehla kannih mivai thar Chin mi pawl hrangah Pathian in in umpinak kan sunlawih zet ih kan lungawizia Pathian in a thei. A letza in hmailam ah kan miphun Pathian in thiltha tampi a tuahmi in hmuhter sinsin ding zumnak thawn lungawithu sim in thlacam sinsin uhsi.
Pathian in lo thlawsuah sinsin cio hram seh. Thlacamnak thawn Pathian hmin sunlawinak hrangah kan umnak cio ah “leitlun eng” le “cite” si cio dingin Pathian in lo thlawsuah cio hram seh.
God bless you all
Pastor Hre Mang
Vawlei cung ah minung umzat 2022 Novenber United Nations Population Division nih a tarlan ning ah trillion 8 a tling cang lai,
November 2022 United Nations Population Division nih vawlei cung ah, minung umzat Population cu, November 15 ah hin trillion 8 a tling cang lai tiin an langhter, Kum 1950 ah khan vawlei ah minung umzat hi, trillion 2.5 siin an tuak tan, Tu kum November 15-ah cun a let thum nak tam in a karh cang, Kum 1960 cho hrawng ah khan minung an karh ngai ngai, mah hnu ah cun a karh nak hi, arak tla/niamnak hram thawh asi, Kum 1962 -1965 karlak ah khan minung karhnak hi kum khat ah 2.1% a si.
kum 2020-ah cun 1% tanglei peng hi asi cang, Kum 2050- hrawng ah cun 0.5% tluk in atla/niam chinchin ding ah an tuak tan mi asi, UN proejct nih cun a tarlangter fawn, minung karhnak hi a niam chinchin ko hmanh ah hin, minung hi kum sau dam hi an tam deuh deuh ve peng cang ruang ah, UN project nih cun kum 2030-ah hin vawlei cung minung umzat ding cu, trillion 8.5 a tling lai tiah tuak tan asi.
kum 2050-ah trillion 9.7 le kum 2080-ah cun trillion 10.4-ah a karh nak hi akai cho lai tiin an tuak, UN-nih minung karh ning ding a tuak tan ning in alang mi cu, kum 2050-ah minung karhnak tambik ding cu, ram pariat hna ah hin atam lai tiin, mah ram hna cu, Democratic Republic of Congo, Egypt, Ethiopia, India, Nigeria, Pakistan, the Philippines le Tanzania-hna ah a si lai tiin, vawlei pumpi ah minung karh zat chung ah a cheu hi cu, mah ram pariat hna hi an si lai tiin tarlan asi.
Vawlei cung ah minung tambik cem si lio, China cu kum 2023 hrawng ah cun, India-nih a leh pel ko cang lai tiin tuak tan asi fawn, mah ti asi lio ah hin group dang hna he, an tuak tan ning belte cu a tluk lo deuh khi asi, US-based Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME) nih cun, vawlei ah minung tambik can cu, kum 2064-ah a phan lai trillion 10 an tling lai lo siin an tuak ve fawn, kum 2100-ah cun trillion 8.8 hrawng ah a tla/niam lai tiin an chim.
Vawlei pum huap ah an tuak tan ning ah, kum 1990 cho ah khan minung dam sau ning hi, Everage kum 63 hrawng dam bantuk in tuaktan asi, 2019-ah kum 72.8 siin, kum 2050-ah cun Everage in minung dam zat hi, kum 77.2 hrawng dam ding ah tuak tan asi, Kum 2022-ah minung dam lio chung ah, kum 65 cunglei um zat 10% cu kum 2050-ah cun 16% ah a karh fawn lai tiin report ah tar lan asi.