World News

Vawlei cung ah ralpi achuak deng mang chuak sual selaw minung 5bn bak nih nunnak aliam lai,

Russia le America hi Nuclear war/ idonak chuak selaw vawlei cung minung 5billion tluk bak minung nunnak nih atuar khawh dirhmun a si, khai aw rak zoh hmanh u!!

America ram atu bantuk atlak chiatnak chan ah lang mi cu, Joe Biden President seat athut cangka te in, American Afghanistan Withdrawal ah system ngei bak lo in chiatuk in an mual pho cawlh ko kha mu! Kanrak hmuh/theih ceu ko, Afghanistan ah Taliban nih acoyah an lakh nu ah mipi rawltam ti hal in ram sifak nak khurpi ah an luhpi cuah mah lio asi, an fa hna an zuar tiang dirhmun asi cang, Biden administration nih kum 2 nak ram hruai akan luh pi lio asi, Russia Ukraine invasion thla 6 chung akan luh pi lio fawn, China le Taiwan zong ah boruak rittuk in akal lio khi asi fawn, Israel le Palestinian karlak abuai chinchin fawn cang, Iran le Syria hrawng ah terrorist ralhrang hna nih tha thlaj bak lo in hma an lak fawn lio khi asi, kan vawlei hi thadamnak a um ti lo e!!

Russia Ukraine idohnak ruang ah Ukraine nih an thlai thar an zuar chuak khawh lo hi vawlei ram caah thil poi ngai atling ko, African continent tiang ah lung rethei thinphan in an um ko cang fawn, Biden administration in North Korea an chawnh khawh fawn lo, Russia an biakchawnh ah idohnak asang chinchin tawk lek khi asi, acan ah Russia an support ngai ngai kong achim peng fawn, America he an ihrocer peng fawn, China he Economics ah kong ah, China caah lam ong piak deuh deuh bantuk khin a um ko, China caaqh let talam in lawmnak atling ko cu!! Atu ah Nuclear War kong hi Russia nih vawlei hrocernak ah ahmang peng fawn cang khi asi, Ukraine invasion ah le bang cu Nuclear hman sual dirhmun ah adir peng ko cang.

Researchers tuahtu hna nih hin Nuclear Weapons war chuak sual selaw vawlei minung nih kan tuar ning ding cu a rapthlak tuk laic aah chim thiam zong ahar ko, amah belte cu, Nuclear war chuak sual selaw minung 5 Billion vawlei cung ah minung um zat hmunthum thenh hmun hnih 3/2 cu rawl tam ruang ah thi ding asi lai tiah mithiam hna nih an tuaktan ning asi, mah hmanh ah ram economy chiatuk ding le third world an timi hna nih an tuar deuh deuh ding khi asi, kan kawlram hna cu chim ding a um lai lo sualnak rap thlak taktak asi ko lai tiah zum asi.

Lead author Professor Lili Xia, Rutgers University New Jersey ‘Data ah hin zei bantuk thil asi ko hmanh ah Nuclear war a phanter lo hi himnak bik asi, Atu ah Russia le Ukraine idohnak hmanh ah zeitluk in dah vawlei ramj nih an tuar, Russia le Ukraine ram chung ah thlai thar 30% hi vawlei cawmtu asi, idohnak ruang ah Africa ram nih an tuar ngai ngai ko cang khi asi, mah Nuclear war model hi idohnak chuak khawh ding lianbik 6 hna ah hme deuh ah cun India-Pakistan asi lai, lian bik ah cun America & Russia war chuak khawh in Data lak nak in vawlei ah Nuclear Arsenal ngei ram 9 hna nih 13,000 nuclear weapons an ngei/chiah tiah theih khawh asi.

Community Earth System Model hna nih vawlei ram dang dang hna nih maize, rice, spring wheat & soybean an thar, livestock pasture & marine fisheries umcia in an tuak ah hin, An model in India & Pakistan karlak ah buainak rak chuak zong ah, vawlei nih ei/din lei ah mamawh 7% in a tla niam lai, Russia US karlak ah Nuclear war chuak sual selaw Africa -Middle East tiang effect pin ah Global food markets ah chiatnak rapthlak tuk aphan lai timi hi lung rethei le minung thinphantertu bik arak si ding khi asi.

Kan hnu lei ah vawikhat karak langhter cang ko nain atlangpi deuh in aw, America nih Japan ram khuapi pahnih ah Nuclear bomb an thlak mi kha kg 15 rit mi long te asi, mah bomb effect cu nan theih ceu ko khah! Atu san Nuclear ngeih mi cu, Nuclear warhead pakhat nih hin kg 100 asi mi bomb 10 ceu an ken khawh cang khi asi, cutucun ariantuan ning le athawnnak ding cu nan tuaktan ceu khawh cang lai, vawlei ram a hrawh ding zong tuaktan khawh asi cang lai, a turu/buru tuk ding le rapthlak tuk ning cu!!!!!