World News

Vawlei hi buainak in akhat ko cang atu zong ah tih anung mi zawtnak hrik arak chuak than cang, cu zawtnak phun khat cu “monkeypox” timi cu arak darh ngai ngai fawn cang,

Vawlei hi buainak in akhat ko cang atu zong ah “monkeypox”zawtbak cu, 

World Health Organization (WHO) nih can aliam cang mi ah khan “monkeypox” an hmuh chuah bal lonak ram tampi ah cun mah zawtnak hri hi, a darh ngai cang kong arak phuang cang kha asi, WHO nih cun ithuthruainak le zohkhennak ning lam kong ah, chim fiannak ngeih pin ah monkeypox adarh deuh deuh lo nak ding ah ivennak ninglam hna cu, an chuahter cawlh ko lai tiin tarlan asi, “WHO lei ah mithiam hna nih cun, ram tampi ah hlatthlainak investigation tuah dih hnu ah, monkeypox zawtnak hrik hi akai mi hmuh tam an zumh, tiin “Zawtnak hri kong ah hlatthlainak kalpi cuahmah lio asi tiah ati, nain mah hrik akai mi hna hi zei ti phun in dah adarh, minung ah zeitin dah akai khawh timi kong hi arauh hlan ah phuan asi te lai ati.

Monkeypox hi May 7 in Europe ram ah hmuhchuah hramthawh asi, nihin tiang mah hrik kai mi hi minung 92 an um cang, member ram 12-ah hmuhchuah an sic ang, WHO nih monkeypox kai cang mi hna he an umti ah hin kai afawi ngai tiah cathanh tuahnak ah atu bantuk in alanghter mi asi.

Zei dah Monkey­pox cu?

Monkeypox hi minung taksa ah pakhat le pakhat kai khawh mi chung ah hin, atamtuk lo nain smallpox bantuk in taksa ah langchuak tawn mi thil asi, kum 1958-ah hlatthlainak caah an hman mi “ Zawng Monkey” cu adang tein an khumh hna mi ah hmuhchuah asi, Kum 1970 ah khan minung chung ah monkeypox kai hmasa bik cu hmuhchuah a si, Mah hrik hi Central le West Africa ram ah tropical rainforest-ah hmuhchuah tambik an si, Monkeypox hi Poxviridae chungkhar mi asi, mah chung ah hin smallpox le cowpox zawtnak zong a tel tiah theih asi.

Zeitin dah zawtnak cu alanh chuah ning?

Monkeypox hi damlo khuasik, titsa bowl le nghawng hrawng ah bowl lian ngai bantuk te hna in arak langchuak pin ah, zawtnak dang zeimaw za taken chih khawh fawn, Hrik nih hin zar hnih in zarli tiang zawtfah khawh mi asi, Hrik a kai cang mi zat chung in an thihpi mi cu, 3-10% tiang ah a sang khawh khi asi, Naite ah khan hmuhchuah a si than hnu ah, thihpi mi a um rih lo asi.

Zeitin dah Monkeypox hi adarh khawh?

Monkeypox hi minung asi lo ah, ramsa zong ah kai khawh mi asi, an pawng nainak ah a um mi le thilri hman mi in kai khawh mi asi, Sazu, chimtir le thehlei hna nih an put darh khawh mi zawtnak asi tiah WHO nih atu bantuk in Monkeypox zawtnak hri kong he peh tlai in thawng anrak thanh mi asi.