Social Media lak ah ivennak ding ah points 10 hna cu arak biapi tuk mi thil asi,

Social Media lak ah ivennak ding ah points 10 hna cu arak biapi tuk mi thil asi,

1. Social Media mah bantuk in mipi kan ipeh tlainak WhatsApp, Facebook, Instagram, Telegram, LinkedIn le a dang hna hi nan zam tak kho lo, nain an eichiat dih khawh timi cu theih law, hman ning thiam cawn peng ko.
2. Social Media ah nan nun ning tlamtling tein tarlan duh hlah, thup ding tawk ngei ko, nan in nan umnak bed room le inka/door umtu ning hna, nan phan nak hmun hma le zei poh post tawn hi afuh lo kho, tu san ah misual cawlcangnak tuah piak bantuk asi.
3. Nan sinak tlamtling, phone number, voter ID, Adhaar Card, PAN Card, email address etc. post duh lem hlah, mah bantuk document hna fir duh le lak duh an um peng ko caah, mah hna nih mi thlennak le ei kawlnak ah an hman tawn timi hi theih bu in iven peng ko.
4. Nan hmanthlak aherh huha lo cu post peng duh hlah, athatnak in that lonak atam tawn,”Nan va dawh ve tiah comment cu nuam nan ti kho men, nain commenttu chung in pahnih khat nih atha lo lei in an hman khawh timi theih peng ko, (Cyber bullying) nih na nun a him lo tawn, Cyber bullying ruang ah buai, lung fak, dam lo (anxiety, panic, di-pres) tiang thil a um tawn cang ralring peng ko.

5.Social media nan luh ruang ah alenglei nun nan ralring lo ah cun, nun tlam atling tawn lo, room chung nun (Isolation) nuamnak na ngeih cang ah cun chuah ahar tawn ko, Nun nuam lonak ngeih na si ah cun, vawlei hi na nengtuk kho men, nain isum law atak ram ah mi dang hna he nunti nak le thiam ding in cawn peng ko.

6.Online Games khel tawn na si maw? Na lut thuk in na duh deuh deuh maw? Nikhat ah can zeizat sau dah nah man tawn? Tuaktan law hlah cawlh ko, edict/ngawlvei nasi hlan ah chuah tak cawlh na tim lo ah cun, buainak nih an dawn peng ko cang lai.

7.Social media nan tongnak phone, tablet, computer etc, kha a thawng pakhatkhat natheih ah na checkhlat cawlh maw? “Social media detox” hi rak nunpi tuah, Mi thiam hna nih ni khat ah suimilam cheu hrawng tong hi ngandamnak caah aza bak ko tiah an ti, mah caah cu tong tamtuk lo izuam peng ko, Phone cu na ih nak pawng ah chiah lo in, acan te ngei in nan nawlngeihnak tang ah chiah thiam izuam ko.

8.Social media hmang in vawlei pumpi hi kan hmanti hna, mi lwamternak bi ana chim lo hmanh ah, mi lung father nak bia post hrimhrim hlah mu, Bible nih, “Mi kip zeitin dah kan leh lai tiah kan theih khawhnak hnga, holhka thiam le zangfahnak tel si peng ko se, (Kol 4:6;Phuk 16:24) a ti ko caah.

9.Social media hman ning ah, “Ka nawl, ka duh duh” timi hi zoh hmasa aher peng ko, nan luh hlan ah nan tlaknak ding kha zoh hmasa ko” timi phungthluk bia hi adik ngai ko, Social media hman ning hruainak an tial mi hi rel tawn ko law, Bible-nih, ” Nan holhka chuak ah nan awk sual lo nak hnga biapi tuk mi asi (Phuk 6:2) timi hi mi tampi nih dikter in, an thil post (Bia, hmanthlak, videos) ruang ah an tuar cang hna, iven peng ko.

10.Social media nan tong can poh ah, “Thuthang dik lo cu chimchih maim ai ding asi lo e, (Exod 23:1); “Bia dik lo ah cun ipeh tlai lo ding in um ko (Exod 23:7) timi hi na lungthin in chim hmasa ko, Jesuh zum law zumtu nasi zia cu, social media na hman ning ah langter bak tawn ko.