US nih cun Philippines ram chung ah military base pali an ngeihchih than cang,
US nih cun Philippines ram chung ah military base pali an ngeihchih than cang,
South China Sea le Taiwan pawngkam hrawng ah Chinese hna cawlcang ning zoh le hlatthlainak ding ah thil san tlai le pawimawh bik hmunhma asi cang lai, East Asia map nan zoh ah cun US he riantuanti mi South Korea le Japan hna, chak lei ah Australia hna tiang hmunhma an lak cangnak nan hmuh lai, a laifang hrawng ah hin Philippines um in, hmunhma lian bik si khawh ding Taiwan le South China Sea, cun West Philippines Sea tiat asi tiah Manila nih an chim, Cu hmun cu atu ah hin US nih Philippines he iremhnak tuah in, military base ah ngeichih cang lai tiah report asi.
America nih hi hmun hna hi control chih tim in, Defence Secretary Llyod Austin nih Philippine President Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr cu Manila ah an ton khi asi,US nih cun military base a kauh ter than lai, Cu tic un South China Sea le Taiwan hrawnghrang ah hin, Chinese cawlcangnak vialte ah thawngpang fiang atheih khawh pin ah, duh tawk in an cawlcang ve khawh cang lai tiah report ah langhter asi, US nih tu hlan ah Enhanced Defense Cooperation Agreement (EDCA) hmangin military base 5 a ngeih cia cang, atu an ngeihchih he hin Washignton nih humanitarian le climate-related disaster um khawh ding ah, Philippines bawmnak cu rianrang asi khawh cang lai.
US nih military base pali a ngeih ding ah pathum hna cu Phillippines thlanglei Island kar Luzon ah asi, mah Island hi Taiwan nainak asi, “South China Sea ah Philippines theih lo in thil acing kho lai lo” tiin Gregory B Poling, director of the Southeast Asia programme, Centre for Strategic and International Studies, Washington nih achim, “US nih permanent base ngeih a duh, A hmunhma hi pawimawh bik asi ati, ralkap tampi chiah khawhnak hmun le supply le surveillance a herh ning in kalpi khawhnak hmun pawimawh bik asi lai tiah an ti.
Kum 1980 hrawng ah khan US nih Philippines ah ralkap 15,000 chiah in, Asia ah American military base lian bik Clark Field le Subic bay pawng ah tuah bantuk kha asi tiah an ti fawn, Kum 1991 ah khan Philippines acoyah nih cun, American ralkap hna cu withdraw cangse an ti cang nain, Kha can lio ah khan Filipino hna nih dictator Ferdinand Marcos an namthluk kate siin, old colonial master hna an tlunter fawn ah cun, democracy le independence fek an ngeih khawh an zumh kha asi, Vietnam idohnak adih cang khi asi, Cold War zong adih, China cu ralkap thazang an ngeihtuk lio asi, kum 1992 ah khan American cu an tlung kha asi.
Kum 30 aliam hnu ah Marcos dang Ferdinand Marcos Jr, Bong Bong ttiah theih lar ngai mi nih, Malacanang Palace ah arak um ve than kha asi, atu ah cun China ralkap thazang an ngeihtuk cang ruang ah a lulling deuhdeuh khi asi ruang ah, Phillippines front door cu thin phan asi cang caah, Manila nih dodal/khamh ding ah ralkap thazang a tlawm caah, US ralkap thazang he China counter ding ah, US ralkap hmunhma kauhter in atu bantuk in Military base chiahnak chan asi.
Kum 2014 hramthawh in China nih cun artificial island base 10 a dir cang, mah chung ah pakhat cu Philippines ram chung thuk tak Mischief Reef ah a si fawn, “South China Sea ah thil cang lio zong ah anrak zoh sawh sawh kha asi, kum 2012 ah khan China nih Scarborough Shoal control an tim cang kha asi, Kum 2014 in Island an tuah, mah hnu ah cun China hi a lulling deuh deuh cang kha asi, tiah Phlipines nih achim.
China dodal ding le khamh ding ah hin thazang kan ngei lo tiin US ah Philippines ambassador sitawn Jose Cuisia Jr. nih cun a chim, Chinese nih cun Spouth China Sea base an tuah thar hna cu, militarise thazang kauhter nak asi fawn, “Ralkap le hriamnam an chiah hna, kan territory hna cu a him tilo in akan chiah, US long nih China hi akhamh khawh lai tiah Philippines nih achim, Atu US he iremhnak an tuah mi ah hin US nih Airman tampi he Olongapo or Angeles city cu an thutchih cang lai, Philippines ah US ralkap nih
US tello in Philippines nih China an khamh khawh lo lai caah, “Philippines nih India sin in brahMos missile cawk, US nih cun Tomahawk cruise missile chiah piak an duh fawn, tangti hna in, Chinese vessles hna an khamh khawh cang lai tiah an zumh, Taiwan kong ah Philippines nih cun US ralkap hna cu chance tha ngai an pek khawh fawn lai, “Taiwan ah hin Philipinos 150,000-200,000 karlak hrawng an um timi hi philh tawn asi tiin Poling nih achim.
Philippines nih hin Australia le Japan hna bantuk in hma alak lo, South China Sea maw East China Sea maw ah Chinese interest khamh ding in an um lo, President Marcos nih hin US he peh tlainak tha aduh pin ah, economic lei zong ah thancho aduh ve fawn tiin a chim, US le Philipines iremhnak cu, Beijing zong nih aduh lai lo timi cu afiang ko, China state-run Global Times editorial nih US cu Philippines hna thangkam piak ah puh in, Philippined cu China he front lei ah hman an tim tiin a puh fawn.
Zei asi zong ah US le Philipines tuantinak ding le US Military base tlamtling tein an ngeih khawh ah cun, China a lulingtuk mi cu umzia angei deuh cang lai tiah zum asi “Philippines hna nih hin colonial mentality an ngei ruang ah, United States cu big brother bantuk in an zoh tlat khi asi.